Bác sĩ Long gặp rất nhiều cô chú anh chị chỉ mới mất ngủ 1–2 hôm đã cuống cuồng lo lắng, nhắn tin hỏi ngay: “Có thuốc nào uống cho ngủ lại được không bác?”. Thật ra, chưa cần vội dùng thuốc đâu, vì mất ngủ ngắn ngày thường là phản ứng tạm thời của cơ thể — giống như một lời nhắc: “Ê, mình đang hơi căng rồi đó!”.

Tây y gọi đây là mất ngủ cấp tính – tình trạng mất ngủ xảy ra dưới 3 tuần, thường do những thay đổi nhất thời về tâm lý, sinh hoạt hoặc môi trường. Còn theo Đông y, giấc ngủ là kết quả của sự điều hòa giữa Tâm, Can, Tỳ và Thận. Khi mất ngủ mới vài hôm, đó chưa phải bệnh lý mà là dấu hiệu cho thấy Can khí đang uất, Tâm chưa yên, hoặc Tỳ vị hoạt động kém.

Nguyên nhân mất ngủ ngắn ngày – tưởng nhỏ nhưng đáng để lắng nghe

Thường chỉ là những nguyên nhân rất “đời thường”: ăn tối muộn quá, uống cà phê hoặc trà đặc, lướt điện thoại tới tận giường, hay hôm đó đầu óc bận rộn, chưa kịp “hạ nhiệt”. Thậm chí chỉ cần thời tiết nóng, phòng ngủ ồn hoặc sáng quá cũng đủ làm não bộ không kịp vào chế độ nghỉ.

Đông y cho rằng, khi Can khí uất – tức là tâm trạng bị “bí tắc”, khí huyết không lưu thông, thần dễ bị xao động, giấc ngủ tự nhiên sẽ chập chờn. Còn khi Tỳ vị yếu, cơ thể tiêu hóa kém, bụng đầy, thần cũng khó yên mà ngủ ngon được.

Vậy nên, mất ngủ 1–2 hôm chưa phải bệnh. Đó là lúc cơ thể “ra tín hiệu” nhắc ta nên điều chỉnh lại nhịp sống, ăn uống, nghỉ ngơi. Nếu biết lắng nghe và chăm sóc đúng cách, giấc ngủ sẽ tự khắc trở lại mà không cần thuốc men gì cả.

Hơn 10 năm điều trị các bệnh lý Mất Ngủ

• Phác đồ Cá nhân hóa, kết hợp Đông - Tây y
• Điều trị tận gốc, không chỉ làm giảm triệu chứng
• Theo dõi sát sao trong suốt liệu trình

Hỏi bác sĩ về trường hợp của bạn

Cách cải thiện mất ngủ tại nhà – đơn giản mà hiệu quả

Bác sĩ Long chia sẻ, chỉ cần cô chú anh chị điều chỉnh một vài thói quen nhỏ sau đây, cơ thể sẽ tự “reset” lại giấc ngủ một cách tự nhiên:

• Ăn tối sớm và vừa phải – tốt nhất trước 19h, tránh ăn quá no hoặc quá muộn.
• Hạn chế cà phê, trà đặc, rượu bia sau 15h chiều. Những chất kích thích này khiến hệ thần kinh hưng phấn, khó “hạ nhiệt”.
• Tắt điện thoại, TV ít nhất 30 phút trước khi ngủ. Ánh sáng xanh từ màn hình làm giảm tiết melatonin – hormone giúp ngủ ngon.
• Ngâm chân nước ấm khoảng 15 phút trước khi ngủ. Trong Đông y, chân là nơi hội tụ 6 kinh mạch lớn – ngâm chân giúp “hạ hỏa”, thư giãn toàn thân.
• Day bấm vài huyệt an thần như Thần Môn, Nội Quan, Tam Âm Giao. Bác sĩ Long hay gọi vui đây là “3 công tắc yên thần”.
• Nếu nằm 30 phút không ngủ được, đừng cố. Hãy ngồi dậy đọc vài trang sách, hít thở chậm, hoặc ngồi thiền nhẹ, khi buồn ngủ hãy quay lại giường.

Chỉ cần thực hiện đều đặn, sau 2–3 ngày, cơ thể sẽ tự điều hòa, giấc ngủ quay lại nhẹ nhàng như chưa từng mất.

Vì sao không nên vội dùng thuốc ngủ?

Nhiều người thấy trằn trọc là nghĩ ngay đến thuốc. Nhưng thuốc ngủ chỉ nên dùng khi thật sự cần thiết và phải được kê đơn đúng người – đúng bệnh – đúng thời điểm. Dùng sai thuốc có thể khiến cơ thể “quen thuốc”, không ngủ nổi nếu không có thuốc, thậm chí còn gây mệt mỏi, rối loạn tiêu hóa, ảnh hưởng gan thận.

Trong Đông y, điều trị mất ngủ không chỉ là cho ngủ lại được, mà là điều chỉnh tạng phủ – giúp thần tự yên, khí tự điều. Khi cơ thể vận hành hài hòa, giấc ngủ sẽ đến tự nhiên, sâu và phục hồi thật sự.

Đông y lý giải giấc ngủ – giấc ngủ của Tâm và Thần

Người xưa nói: “Tâm chủ thần minh”. Nghĩa là tâm an thì thần yên, thần yên thì ngủ sâu. Mất ngủ ngắn ngày thường do Tâm phiền, Can uất – tâm trí bận rộn, giận dữ, hoặc lo nghĩ. Khi khí Can không điều đạt, Tâm dễ bị xáo động, sinh mất ngủ, mộng nhiều, tỉnh giấc sớm.

Vì vậy, Đông y không “ép ngủ” bằng thuốc, mà giúp Tâm được an, Can được thư, khí huyết lưu thông. Có thể kết hợp châm cứu, xoa bóp, hoặc dùng thảo dược giúp dưỡng Tâm an thần như lạc tiên, táo nhân, viễn chí, phục thần.

Bác sĩ Long thường ví von: “Giấc ngủ giống như một con mèo ngoan, càng cố bắt thì càng chạy. Muốn nó đến, hãy tạo cho nó không gian yên tĩnh và đủ ấm.”

Khi nào cần đi khám mất ngủ?

Mất ngủ vài hôm thì chưa cần lo, nhưng nếu kéo dài quá 3 tuần hoặc xuất hiện các dấu hiệu sau, cô chú anh chị nên đi khám sớm:

• Mất ngủ triền miên, khó vào giấc, hoặc vừa ngủ đã tỉnh, chập chờn suốt đêm.
• Đã thay đổi thói quen sinh hoạt nhưng vẫn không cải thiện.
• Mất ngủ kèm các triệu chứng bất thường như hồi hộp, tim đập nhanh, hoa mắt, ù tai, đau lưng mỏi gối, đầy bụng, dễ cáu gắt, trí nhớ giảm.
• Ban ngày mệt mỏi, uể oải, mất tập trung, làm việc kém hiệu quả, tinh thần sa sút.
• Đã dùng thuốc ngủ nhưng phụ thuộc, vẫn không ngủ ngon, cơ thể suy nhược, gan thận yếu đi.

Những dấu hiệu này cho thấy giấc ngủ kém không còn là chuyện thoáng qua, mà là biểu hiện của rối loạn tạng phủ – cần được bác sĩ Y học cổ truyền thăm khám để điều trị tận gốc.

Giấc ngủ và tạng phủ – mối liên hệ sâu sắc trong Đông y

Đông y xem giấc ngủ là kết quả của sự điều hòa giữa các tạng:

• Tâm chủ thần minh – nếu Tâm phiền, lo nghĩ nhiều, thần sẽ bất an, khó ngủ.
• Can tàng huyết, điều tiết cảm xúc – nếu Can khí uất, dễ sinh mất ngủ, mộng nhiều.
• Tỳ chủ vận hóa – ăn uống thất thường, tiêu hóa kém, Tỳ yếu sẽ sinh đàm thấp, làm thần không yên.
• Thận tàng tinh, nạp khí – Thận yếu khiến khí không đủ nạp, ban đêm hay thức giấc, ngủ không sâu.

Bởi vậy, chữa mất ngủ theo Đông y không chỉ tập trung vào “ngủ lại được” mà là điều hòa tạng phủ, dưỡng khí huyết, an thần, bổ Tâm Can Tỳ Thận. Cách này tuy không hiệu quả tức thì như thuốc ngủ, nhưng giúp giấc ngủ tự nhiên và bền vững hơn rất nhiều.

Lời khuyên từ bác sĩ Long

“Mất ngủ vài hôm chẳng sao cả, đừng quá sợ. Cơ thể chỉ đang nói rằng: ‘Tôi mệt rồi, hãy cho tôi nghỉ một chút’. Đừng cưỡng lại, hãy lắng nghe.”

Thay vì tìm thuốc, cô chú anh chị nên tìm lại nhịp sống. Dành 10 phút trước khi ngủ để tĩnh tâm, viết ra điều khiến mình lo lắng, hoặc đơn giản là tắt hết thiết bị và để tâm hít sâu – thở chậm. Càng cố gắng “phải ngủ được”, giấc ngủ càng trốn. Cứ để nó đến nhẹ nhàng thôi.

Nếu đã thử nhiều cách vẫn không cải thiện, đó là lúc cơ thể cần được điều chỉnh sâu hơn. Đông y có thể hỗ trợ rất tốt thông qua bài thuốc dưỡng tâm an thần, châm cứu, xoa bóp, dưỡng sinh, và điều hòa tạng phủ. Khi gốc bệnh được xử lý, giấc ngủ sẽ trở lại tự nhiên, không cần phụ thuộc thuốc.

Hãy để bác sĩ Long đồng hành cùng cô chú anh chị

Bác sĩ Long – chuyên gia Y học cổ truyền thế hệ mới, luôn mong muốn giúp mỗi người tìm lại giấc ngủ tự nhiên, an lành, mà không phải phụ thuộc vào thuốc men. Nếu cô chú anh chị đang trằn trọc, mất ngủ đã lâu, hoặc muốn hiểu rõ hơn cơ thể mình đang “lệch nhịp” ở đâu, có thể để lại thông tin hoặc nhắn tin trực tiếp qua Zalo 0368180102 để bác sĩ tư vấn cụ thể hơn nhé.

Bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán và điều trị y khoa trực tiếp. Bác sĩ Long luôn khuyến khích cô chú anh chị nên thăm khám trực tiếp để được xác định nguyên nhân và hướng xử lý phù hợp nhất cho từng người.