Trời mới trở gió, họng đã rát, khụ khụ suốt cả đêm – đó không chỉ là “cảm lạnh” đâu cô chú anh chị ơi! Ho, viêm họng, sổ mũi mãi không khỏi, uống thuốc tây rồi cũng chỉ đỡ được vài hôm.

Thực ra, đó là lúc hàn khí đã xâm nhập vào phổi, khiến phế khí bị ứ trệ, đờm không tiêu được. Do đó cô chú anh chị mình uống thuốc tây thôi chưa đủ, cần có biện pháp trục hàn để “đuổi khí lạnh” ra ngoài, giúp phổi thông thoáng, giảm ho và hồi phục sức khỏe.

1. Hàn khí – “kẻ thù thầm lặng” trong phổi

Theo Y học cổ truyền, hàn khí (tức là khí lạnh) là một trong sáu yếu tố gây bệnh (“lục dâm”: phong, hàn, thử, thấp, táo, hỏa). Khi hàn khí xâm nhập, cơ thể co rút, khí huyết ngưng trệ, dương khí bị bế tắc.

Phổi vốn “tạng nhu” – mỏng manh, ưa ấm ghét lạnh. Khi hàn khí len lỏi vào phổi, sẽ gây ra:

• Ho khan hoặc ho có đờm đặc, đờm trắng, khó khạc.
• Cảm giác lạnh ngực, lạnh cổ, thỉnh thoảng rùng mình.
• Thở nặng, dễ mệt, giọng khàn.
• Đôi khi kèm đau vai gáy, ê ẩm toàn thân.

Về mặt khoa học, khi cơ thể bị lạnh, các mao mạch co lại, máu lưu thông kém, khiến niêm mạc họng – phế quản thiếu máu, giảm sức đề kháng. Vi khuẩn, virus dễ xâm nhập, gây viêm họng, viêm phế quản, viêm amidan tái phát. Vì thế, chỉ cần gió lạnh tạt qua cũng đủ kích hoạt cơn ho cũ.

2. Bài thảo dược “rang muối trục hàn” – Kinh nghiệm từ Thái Y Viện triều Nguyễn

Trong hành trình nghiên cứu các bài thuốc cổ phương tại Thái Y Viện triều Nguyễn, bác sĩ Long đặc biệt tâm đắc một phương pháp dân gian: rang thảo dược với muối biển để trục hàn khí trong phổi. Phương pháp này vừa đơn giản, vừa an toàn, giúp hỗ trợ đẩy hàn khí, giảm ho, làm ấm phổi, giảm đau khớp và giúp lưu thông khí huyết.

Nguyên liệu:

• Muối biển hạt to 500g – tán hàn, hút khí lạnh, tiêu độc.
• Ngải cứu già 1 nắm (100g) – ôn kinh hoạt huyết, giảm đau, hỗ trợ điều hòa khí huyết.
• Gừng ta già 50g – kháng khuẩn, làm ấm phổi, tiêu đờm.
• Sả cây 7–9 cây – thông kinh lạc, thanh lọc cơ thể, làm thơm dễ chịu.
• Lá cúc tần 1 nắm (50g) – thông huyết, giảm đau, giảm viêm.

Cách làm: Rửa sạch, thái nhỏ, giã nát các nguyên liệu, rồi trộn với muối biển.Đem rang trên chảo gang đến khi khô, dậy mùi thơm đặc trưng của thảo dược.

Cách dùng: Cho hỗn hợp đã rang vào một khăn lớn, buộc chặt, rồi chườm ấm lên các vùng sau:

• Dọc sống lưng: nơi tập trung các huyệt Đốc Mạch – điều khiển khí của toàn thân, đặc biệt là khí phế.
• Vùng cổ, gáy, vai, lưng trên: giúp làm ấm phổi, giảm ho.
• Lòng bàn tay và bàn chân: kích hoạt các huyệt đạo như Lao cung, Dũng tuyền – giúp cơ thể “mở lối” cho khí huyết lưu thông.

Lúc đầu hỗn hợp sẽ rất nóng, cô chú anh chị nên thử nhiệt độ trước khi chườm. Mỗi lần chườm khoảng 15–20 phút, ngày 2 lần (sáng – tối). Sau 3 ngày, cô chú anh chị sẽ thấy cơ thể nhẹ hơn, ho giảm rõ rệt, hơi thở dễ dàng hơn.

3. Vì sao phương pháp này hiệu quả – Giải thích dưới góc nhìn Y học cổ truyền và khoa học

Theo YHCT, hàn khí là “tà khí âm hàn” xâm nhập từ ngoài vào, khiến dương khí suy. Khi chườm thảo dược ấm, các vị thuốc như gừng, ngải cứu, sả, cúc tần sẽ kích hoạt dương khí, làm ấm phế – tỳ – thận, từ đó đẩy hàn tà ra ngoài.

Muối biển khi rang nóng giữ nhiệt lâu, dẫn thuốc thấm sâu qua da, kích hoạt huyệt đạo, tăng tuần hoàn máu tại vùng chườm. Đó là lý do vì sao phương pháp này không chỉ giúp giảm ho mà còn hỗ trợ giảm đau vai gáy, đau khớp, cảm lạnh.

Về mặt khoa học hiện đại, việc chườm ấm giúp:

• Giãn mạch máu, tăng lưu thông tuần hoàn, đưa oxy đến mô phổi.
• Kích thích phản ứng miễn dịch, tăng bạch cầu tại chỗ.
• Làm giãn cơ vùng lưng, vai, cổ – giảm cảm giác đau mỏi.

4. Trục hàn thôi chưa đủ – Phải dưỡng phế để chữa từ gốc

Bác sĩ Long thường nhắc cô chú anh chị rằng: “Trục hàn chỉ chữa phần ngọn, muốn bệnh không tái phát phải bổ phế.”

Với người ho cấp, cảm lạnh mới chớm – chườm thảo dược là cách đuổi tà hiệu quả. Nhưng với người ho lâu năm, viêm họng mạn, viêm phế quản, tạng phế đã suy, khí huyết yếu – thì cần phục hồi tạng phế, khai thông khí huyết, giảm đờm thấp và nâng sức đề kháng.

3 nguyên tắc bác sĩ Long luôn áp dụng:

1. Cảm nhiễm phong hàn – khu phong tán hàn: dùng Ma hoàng, Kinh giới, Phòng phong.
2. Khí huyết suy – bổ khí dưỡng huyết: dùng Nhân sâm, Đương quy, Hoàng kỳ.
3. Hư thì bổ, thực thì tả; hàn thì ôn, nhiệt thì lương: cân bằng theo thể trạng từng người.

Các bài thuốc cổ phương bác sĩ Long thường ứng dụng:

• Bán hạ lộ: hóa đàm, chỉ khái, dùng cho người ho nhiều đờm.
• Sâm giới tán: bổ phế thận, định khái suyễn, ho lâu ngày.

Tùy thể bệnh mà gia giảm:

• Nếu mất ngủ, mệt mỏi: thêm Táo nhân, Phục thần để dưỡng tâm, an thần.
• Nếu tay chân lạnh, bụng lạnh: thêm Can khương, Phụ tử chế để ôn trung, tán hàn.

5. Giữ ấm phổi – giữ vững sức khỏe

Cô chú anh chị thấy đó, đôi khi chỉ một bài thảo dược nhỏ, vài động tác chườm ấm, nhưng nếu hiểu đúng lý – hành đúng cách, thì hiệu quả mang lại rất rõ rệt. Đó cũng chính là tinh thần “chữa từ gốc” mà bác sĩ Long luôn theo đuổi: vừa trục hàn, vừa dưỡng phế, vừa điều hòa toàn thân.

Nếu cô chú anh chị đang bị ho dai dẳng, cổ rát, khàn tiếng, hay chỉ đơn giản là hay nhiễm lạnh, hãy đừng tự chịu đựng, hãy để lại thông tin dưới đây. Bác sĩ Long sẽ tư vấn miễn phí, giúp cô chú anh chị xác định thể bệnh, lên phác đồ cá nhân hóa để phục hồi phổi và nâng sức đề kháng toàn diện.