Uống matcha có mất ngủ không là câu hỏi khiến không ít bạn trẻ bối rối. Tưởng chừng matcha là một lựa chọn lành mạnh hơn cà phê, nhưng nhiều người sau khi uống lại phải thao thức tới khuya. Vậy thật sự matcha có khiến bạn mất ngủ hay không? Và nếu có, có cách nào để thưởng thức matcha mà vẫn giữ được giấc ngủ ngon? Bác sĩ Trần Hải Long – chuyên gia Y học cổ truyền – sẽ giúp bạn bóc tách từng lớp lá trà trong bài viết này.
Matcha là một dạng bột trà xanh đặc biệt, được nghiền mịn từ những lá trà non được trồng trong bóng râm. Điều này giúp lá trà giữ được hàm lượng diệp lục và L-theanine cao hơn. Khác với trà xanh thông thường – chỉ pha nước từ lá – matcha được uống nguyên bột, nghĩa là bạn “ăn luôn cả lá”.
Lợi ích nổi bật của matcha
- Giàu chất chống oxy hóa, đặc biệt là catechin và EGCG
- Hỗ trợ tăng cường tập trung và tỉnh táo
- Thúc đẩy trao đổi chất và đốt mỡ
- Tốt cho tim mạch, hỗ trợ giảm cholesterol
Với từng đó lợi ích, không lạ gì khi matcha trở thành ngôi sao trong giới “healthy lifestyle”. Tuy nhiên, cũng chính vì uống cả bột lá trà mà lượng caffeine nạp vào cơ thể từ matcha không hề nhỏ.
Caffeine trong matcha có gây mất ngủ không?
Đây là câu hỏi cốt lõi: uống matcha có mất ngủ không? Câu trả lời là: có thể có, đặc biệt nếu bạn nhạy cảm với caffeine hoặc dùng sai thời điểm.
Một muỗng nhỏ matcha (khoảng 1g) chứa khoảng 60-70mg caffeine – tương đương một tách cà phê espresso nhỏ. Tuy nhiên, điểm khác biệt là matcha còn chứa L-theanine – một loại amino acid giúp thư giãn, ổn định tinh thần.
Cơ chế hấp thu caffeine trong matcha
Không như cà phê khiến bạn “lên đỉnh tỉnh táo” rồi lao dốc chóng mặt, matcha mang lại hiệu ứng tỉnh táo nhẹ nhàng hơn nhờ L-theanine làm dịu hệ thần kinh. Dù vậy, nếu bạn uống matcha quá trễ – sau 3-4 giờ chiều – caffeine vẫn có thể “ám ảnh” giấc ngủ của bạn tới đêm khuya.
“Tôi có bệnh nhân chỉ uống một ly matcha latte lúc 5 giờ chiều, tưởng nhẹ nhàng, ai dè nằm đếm trần tới 2 giờ sáng mới chợp mắt được.” – bác sĩ Trần Hải Long chia sẻ.
Uống matcha lúc nào không bị mất ngủ?
Theo bác sĩ Long, matcha phát huy tốt nhất khi uống vào buổi sáng hoặc trước 2 giờ chiều. Đây là khoảng thời gian cơ thể dễ tiếp nhận caffeine mà không ảnh hưởng đến chu kỳ melatonin – hormone điều khiển giấc ngủ.
Một số lưu ý giúp uống matcha mà không mất ngủ
- Chỉ nên dùng từ 1 – 2g matcha mỗi ngày (tương đương 1 – 2 ly)
- Tránh uống vào buổi chiều muộn hoặc tối
- Nên kết hợp matcha với sữa hạt hoặc sữa yến mạch để giảm kích thích dạ dày
- Không nên uống khi bụng rỗng hoặc đang đói
Bạn nào đang tập gym buổi sáng hoặc cần tỉnh táo làm việc đầu ngày thì matcha là lựa chọn đáng giá. Nhưng nếu dùng để “trà chiều chill chill” lúc 5 – 6 giờ tối thì e là đêm đó bạn sẽ “chill” tới sáng.
Người nhạy cảm với caffeine nên làm gì?
Không phải ai cũng “chịu được nhiệt” khi nạp caffeine, dù là từ cà phê hay matcha. Với người có cơ địa nhạy cảm, tim đập nhanh, dễ lo âu hoặc mất ngủ kéo dài, việc dùng matcha cần hết sức cân nhắc. Uống matcha có mất ngủ không – với nhóm này, câu trả lời nghiêng hẳn về phía “có”.
Cách dùng matcha cho người dễ mất ngủ
- Bắt đầu với liều thấp: khoảng 0.3 – 0.5g bột matcha mỗi lần
- Hòa loãng hơn bình thường, không nên dùng đặc
- Chỉ uống vào buổi sáng, tốt nhất trước 10h
- Không dùng liên tục mỗi ngày – nên uống cách nhật
Một số loại matcha decaf (tức đã loại bỏ caffeine) có thể là giải pháp phù hợp nếu bạn vẫn muốn thưởng thức hương vị mà không lo “bay giấc ngủ”. Ngoài ra, nên chú ý cả các nguồn caffeine khác như chocolate đen, nước ngọt có gas, thuốc giảm đau – vì khi kết hợp, tổng lượng caffeine có thể vượt ngưỡng gây kích thích thần kinh trung ương.
Góc nhìn Y học cổ truyền về tác dụng của matcha
Trong Y học cổ truyền, trà xanh – bao gồm cả matcha – có vị đắng, tính hàn, quy vào kinh tâm và can. Uống điều độ thì giúp thanh nhiệt, giải độc, sáng mắt, mát gan. Nhưng nếu lạm dụng, đặc biệt với người thể hàn, tỳ vị yếu hoặc hay lạnh bụng thì lại dễ gây rối loạn khí huyết, mất ngủ về đêm.
“Uống nhiều matcha buổi chiều giống như đổ thêm nước vào cái nồi đã lạnh, nó không sôi lên mà lại khiến cơ thể thêm lạnh, thần chí khó yên.” – bác sĩ Trần Hải Long ví von.
Với người thể hàn, hay lạnh tay chân, chậm tiêu, hay đau bụng âm ỉ hoặc khó ngủ kéo dài, bác sĩ Long khuyên nên dùng matcha kèm theo gừng tươi hoặc uống kèm sau bữa ăn chính. Điều này giúp cân bằng tính hàn của matcha và hạn chế ảnh hưởng tới khí huyết.
Một số bài thuốc dân gian hỗ trợ giấc ngủ
Nếu lỡ uống matcha muộn và cảm thấy “thức như cú” vào ban đêm, bạn có thể áp dụng một số mẹo dân gian giúp an thần dễ ngủ:
- Nước lá vông: sắc hoặc hãm như trà, uống ấm vào buổi tối
- Trà tâm sen: giúp thanh tâm, hạ hỏa, dễ vào giấc
- Trà hoa cúc: dịu thần kinh, giảm căng thẳng
- Massage lòng bàn chân bằng tinh dầu ấm: kích thích huyệt dũng tuyền giúp thư giãn
Lời khuyên từ bác sĩ Trần Hải Long
Là người thường xuyên tư vấn các bệnh lý mất ngủ do sinh hoạt và ăn uống, bác sĩ Long nhấn mạnh rằng matcha không có lỗi – lỗi nằm ở chỗ chúng ta dùng nó như thế nào. Rất nhiều bạn trẻ chọn matcha như giải pháp thay thế cà phê mà không hiểu rõ bản chất của nó cũng chứa caffeine, thậm chí hấp thu còn mạnh mẽ hơn do uống cả bột lá.
“Matcha đúng là ‘trà xanh’ – ngọt ngào nhưng có thể ‘phản chủ’ nếu dùng không đúng lúc, đúng cách. Hiểu rõ rồi, bạn vẫn có thể yêu matcha mà không mất ngủ!” – bác sĩ Trần Hải Long dí dỏm chia sẻ.
Vì thế, đừng vội đổ lỗi cho matcha khi đêm về mắt bạn mở to như đèn pha. Hãy thử điều chỉnh thời điểm uống, giảm liều lượng, và quan sát cơ thể mình phản ứng ra sao. Nếu thấy cải thiện, bạn đã tìm được “công thức matcha riêng” cho chính mình rồi đấy.
Tóm tắt: Uống matcha có mất ngủ không?
Trở lại với câu hỏi ban đầu: uống matcha có mất ngủ không? Câu trả lời là có thể – nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu bạn hiểu rõ cách dùng.
Matcha chứa caffeine, và vì được tiêu thụ ở dạng bột nên lượng caffeine nạp vào cơ thể không hề ít. Tuy nhiên, nhờ có L-theanine – một hoạt chất giúp ổn định thần kinh, matcha không gây “choáng” như cà phê, mà tạo ra trạng thái tỉnh táo, tập trung kéo dài. Chính điều này làm nhiều người lầm tưởng matcha “dễ chịu”, uống giờ nào cũng được. Nhưng thực tế thì ngược lại: sai thời điểm, sai liều lượng – giấc ngủ sẽ bay xa.
Checklist để uống matcha mà vẫn ngủ ngon
- Uống vào buổi sáng, không quá 2g/ngày
- Tránh dùng sau 3 giờ chiều, đặc biệt là người dễ mất ngủ
- Kết hợp với bữa ăn sáng để tránh kích ứng dạ dày
- Chọn loại matcha chất lượng cao, ít bị pha trộn
- Với người thể hàn, nên uống kèm gừng hoặc dùng sau bữa ăn chính
Với những ai đang gặp tình trạng mất ngủ kéo dài, hãy cân nhắc tạm ngưng dùng các sản phẩm chứa caffeine, trong đó có matcha, để cơ thể phục hồi nhịp sinh học. Sau đó, nếu muốn quay lại dùng matcha, hãy bắt đầu với lượng nhỏ và theo dõi cảm giác sau mỗi lần dùng.
Hỏi đáp nhanh về matcha và giấc ngủ
Uống matcha latte có dễ ngủ hơn không?
Có thể. Matcha latte thường được pha với sữa – giúp làm dịu tác động của caffeine. Tuy nhiên nếu uống buổi tối thì vẫn có khả năng gây khó ngủ, nhất là với người nhạy cảm.
Dùng matcha hàng ngày có ảnh hưởng lâu dài đến giấc ngủ?
Nếu uống điều độ và đúng thời điểm, matcha không gây ảnh hưởng tiêu cực. Tuy nhiên, nếu lạm dụng hoặc uống vào buổi tối thì có thể gây rối loạn giấc ngủ mạn tính.
Có nên thay cà phê hoàn toàn bằng matcha không?
Có thể nếu bạn muốn giảm bớt cảm giác hồi hộp, tim đập nhanh do cà phê gây ra. Matcha giúp tỉnh táo bền vững hơn và ít gây hại đến dạ dày hơn cà phê. Tuy nhiên, vẫn cần kiểm soát liều lượng.
Trẻ em và người cao tuổi có nên dùng matcha không?
Trẻ em không nên dùng. Người lớn tuổi nếu huyết áp thấp, hay mất ngủ, nên dùng rất ít và vào buổi sáng để tránh ảnh hưởng giấc ngủ ban đêm.
Lời nhắn cuối cùng từ bác sĩ Trần Hải Long
“Đừng để một tách matcha sáng sớm trở thành lý do khiến bạn đếm cừu lúc nửa đêm. Cơ thể bạn là thầy thuốc giỏi nhất – nếu thấy mệt, khó ngủ sau khi uống matcha thì nghĩa là bạn đang dùng sai cách rồi. Lắng nghe là chìa khóa!” – bác sĩ Trần Hải Long.
Hy vọng sau bài viết này, bạn đã có câu trả lời trọn vẹn cho thắc mắc uống matcha có mất ngủ không và biết cách làm bạn với matcha một cách khôn ngoan. Nếu bạn đang loay hoay với giấc ngủ vì những thứ tưởng lành mạnh như matcha, đừng ngần ngại để lại câu hỏi hoặc inbox để được bác sĩ Long hỗ trợ nhé!
