Cô chú anh chị thân mến,

Có bao giờ cô chú tự hỏi: vì sao điều trị mãi mà bệnh mãn tính vẫn cứ đeo bám? Uống thuốc Tây thấy đỡ nhưng ngưng lại tái phát, người càng ngày càng mệt, ngủ chẳng sâu, ăn chẳng ngon, da sạm, tóc rụng… Đó không phải là “trùng hợp”, mà là tín hiệu cơ thể đang kêu cứu – ở tạng Thận.

Bác sĩ Long hay nói vui: “Thận mà yếu thì chẳng khác nào gốc cây bị mối ăn – ngọn lá dù có xanh mấy cũng chỉ là tạm bợ.” Trong Đông y, thận không chỉ là “cơ quan lọc máu”, mà là nguồn gốc sinh khí, là “gốc của tiên thiên khí” – nơi sinh ra tủy, xương, não và điều hòa âm dương toàn thân. Khi gốc này yếu đi, cả hệ thống cơ thể sẽ chao đảo.

1. Khi “nguồn nước” cạn – thận âm hư

Cơ thể chúng ta như một hồ nước – lửa có thể cháy nhưng phải có nước kìm giữ. Thận âm chính là phần “nước” đó. Khi “nước trong hồ cạn”, mọi hoạt động sinh hóa trở nên nóng rát, tiêu hao, khô kiệt.

Cô chú sẽ thấy mình dễ bốc hỏa, nóng âm ỉ, miệng khô, đêm ra mồ hôi trộm, ngủ chập chờn, hay mộng mị. Ở nữ giới, kinh nguyệt có thể loạn thất thường, bốc hỏa tiền mãn kinh sớm. Ở nam giới, sinh lý giảm, tinh thần mệt mỏi.

Theo Y học hiện đại, trạng thái này gần giống sự rối loạn thần kinh thực vật, stress oxy hóa khiến tế bào “già sớm”. Thận âm hư lâu ngày có thể dẫn tới loãng xương, mất ngủ kinh niên, suy giảm trí nhớ – những căn bệnh tưởng chừng không liên quan nhưng lại cùng một gốc.

2. Khi “lửa tàn” – thận dương hư

Ngược lại, thận dương là “lửa”, là nguồn năng lượng giúp cơ thể chuyển hóa, sưởi ấm và duy trì khí lực. Khi “lửa” yếu, toàn thân trở nên lạnh lẽo, uể oải, thiếu sức sống.

Cô chú có thể thấy mình sợ lạnh, chân tay lạnh, sắc mặt tái nhợt, đi tiểu nhiều lần (đặc biệt về đêm), ăn ít, tiêu chậm, hay mệt mỏi buồn ngủ. Ở nam giới, biểu hiện rõ nhất là liệt dương, xuất tinh sớm, còn ở nữ là tử cung lạnh, khó thụ thai.

Nếu nhìn theo Tây y, đây là trạng thái chuyển hóa cơ bản thấp, thiếu hormon tuyến thượng thận hoặc tuyến giáp nhẹ, làm hệ miễn dịch và tuần hoàn kém. Người thận dương hư thường dễ mắc bệnh hô hấp, tiêu hóa, xương khớp và sinh lý.

3. Âm – Dương mất hòa: gốc sâu của bệnh mãn tính

Cô chú anh chị ạ, Đông y luôn coi bệnh mãn tính không chỉ là “một cơ quan bị hư”, mà là sự mất cân bằng kéo dài giữa âm và dương. Khi âm không giữ được dương, lửa bốc mà nước cạn; khi dương yếu, nước lạnh mà lửa tắt – cơ thể mất đi khả năng tự điều tiết.

Đó là lý do tại sao: cao huyết áp, tiểu đường, mất ngủ, rối loạn nội tiết, xương khớp, sinh lý, thậm chí trầm cảm… đều có gốc ở thận khí hư, âm dương rối loạn. Muốn điều trị bền, phải phục hồi âm dương tại gốc thận.

4. Cách điều chỉnh: bồi bổ theo từng thể âm – dương

Bác sĩ Long thường chia sẻ: điều trị không phải chỉ là uống thuốc, mà là điều chỉnh lối sống, khí huyết, tinh thần và ăn uống theo thể tạng.

Nếu là thận âm hư – “nước cạn”, cần:

• Ăn các món nhuận âm, mát mà bổ: mè đen, đậu đen, thục địa, kỷ tử, hà thủ ô, mộc nhĩ đen.

• Uống đủ nước ấm, tránh thức khuya, bớt nóng giận.

• Luyện thiền, yoga, hít thở sâu – giúp tâm hỏa hạ, thận thủy sinh.

Nếu là thận dương hư – “lửa yếu”, cần:

• Tăng cường thực phẩm ấm, bổ dương: gừng, quế, thịt dê, nhục thung dung, ba kích.

• Giữ cơ thể ấm, tránh gió lạnh, tắm nước ấm buổi tối, ngủ trước 23h để giữ dương khí.

• Vận động đều đặn – đi bộ, xoa bóp vùng thắt lưng, bấm huyệt mệnh môn mỗi ngày để “nhóm lại ngọn lửa”.

Về mặt tinh thần, người âm hư thường cần tĩnh để lắng lại, người dương hư cần động để khởi động lại năng lượng. Bác sĩ Long hay nhắc: “Âm tĩnh, dương động – biết mình cần tĩnh hay cần động, chính là biết mình đang chữa bệnh đúng hướng.”

5. Từ biện chứng Đông – Tây: cùng nhìn một gốc

Ngày nay, Tây y và Đông y không còn là hai con đường song song, mà có thể song hành. Nhiều nghiên cứu hiện đại chứng minh:

• Thận yếu làm giảm sản xuất hormon sinh dục và hormon kiểm soát huyết áp, ảnh hưởng đến tim, não, gan.

• Rối loạn âm – dương tương ứng với sự mất cân bằng hệ nội tiết, thần kinh thực vật, và vi tuần hoàn.

Nói cách khác, Đông y không “huyền hoặc” như nhiều người nghĩ. Nó chỉ dùng hình tượng “nước – lửa” để diễn tả điều mà y học hiện đại gọi là mất cân bằng sinh học tế bào.

6. Gợi hướng sống khỏe từ gốc

Điều trị bệnh mãn tính không thể chỉ “dập ngọn” bằng thuốc giảm đau hay hạ sốt. Muốn cơ thể tự lành, cần khơi dậy sức phục hồi từ bên trong – điều hòa âm dương, bồi thận khí, nuôi dưỡng tinh thần.

Tại Nhà thuốc Nam y Đỗ Minh Đường, bác sĩ Long vẫn kiên định với triết lý: “Thượng công trị bệnh khi bệnh chưa sinh.” Mỗi liệu trình đều hướng tới bồi âm – trợ dương – điều khí – khai mạch, giúp cơ thể tự cân bằng trở lại.

Thận âm – thận dương không chỉ là hai khái niệm y học, mà là hai trụ cột của sự sống. Giữ chúng quân bình chính là giữ cho mình một đời sống khỏe mạnh, trí sáng, tinh an.

Và nếu cô chú anh chị muốn bác sĩ Long xem giúp thể trạng, hướng điều chỉnh phù hợp nhất, có thể nhắn tin trực tiếp qua Messenger của bác sĩ Long hoặc để lại thông tin vào form bên dưới để được tư vấn riêng. Đôi khi chỉ cần một hướng đi đúng, cơ thể đã có thể tự chữa lành mạnh mẽ hơn ta tưởng.

“Dưỡng thận là dưỡng mệnh – Giữ thận mạnh là giữ sức sống.” – Bác sĩ Trần Hải Long