Cô chú anh chị thân mến,

Muốn “cây đời” xanh tốt, trước tiên phải chăm cho “đất” phì nhiêu. Cơ thể con người cũng vậy, muốn khỏe mạnh, dai sức và sống lâu, trước hết phải dưỡng cho Tỳ Vị được vững vàng. Bởi Tỳ Vị chính là “đất mẹ” nuôi dưỡng toàn bộ cơ thể – nơi sản sinh ra năng lượng sống mỗi ngày.

Trong hành trình khám và điều trị, bác sĩ Long từng gặp rất nhiều cô chú anh chị than phiền: “Tôi ăn hoài mà vẫn gầy, ngủ không sâu, người lúc nào cũng mệt rũ, da thì xạm mà tóc khô.” Thế nhưng chỉ cần điều dưỡng lại Tỳ Vị – những triệu chứng ấy dần dần tự lui. Chính điều đó khiến bác sĩ càng thấm thía lời dạy xưa: “Tỳ là gốc của hậu thiên – Tỳ khỏe thì người khỏe, Tỳ suy thì trăm bệnh sinh ra.”

Tỳ Vị là gì trong Y học cổ truyền?

Nói đến Tỳ Vị, nhiều người nghĩ ngay đến lá lách và dạ dày. Nhưng trong Y học cổ truyền, khái niệm này rộng hơn rất nhiều. Tỳ và Vị là hai tạng phủ nằm ở trung tiêu – nơi chuyển hóa thức ăn thành năng lượng, khí huyết để nuôi dưỡng toàn thân.

• Tỳ có nhiệm vụ “vận hóa” – nghĩa là hấp thu tinh chất của thức ăn, sinh ra khí huyết, nuôi tạng phủ và cơ bắp.
• Vị đảm nhận “thủy cốc nhập” – tiếp nhận, nghiền nát, lên men và làm chín thức ăn, chuẩn bị để Tỳ hấp thu.

Nếu coi cơ thể là một khu vườn, thì Tỳ Vị chính là mảnh đất nuôi dưỡng cây cối. Đất mà cằn cỗi, cây sẽ còi cọc, hoa không nở, quả chẳng kết. Con người cũng vậy – nếu Tỳ Vị yếu, thì dù ăn ngon, uống bổ, cơ thể cũng chẳng hấp thu được bao nhiêu, giống như “nước đổ lá khoai”.

Hơn 10 năm điều trị các bệnh lý Tiêu hoá

• Phác đồ Cá nhân hóa, kết hợp Đông - Tây y
• Điều trị tận gốc, không chỉ làm giảm triệu chứng
• Theo dõi sát sao trong suốt liệu trình

Hỏi bác sĩ về trường hợp của bạn

Vì sao nói Tỳ Vị là “căn nguyên của hậu thiên”?

Người xưa chia năng lượng sống thành hai phần:

• Khí Tiên Thiên – phần năng lượng gốc có sẵn từ cha mẹ truyền lại khi sinh ra.
• Khí Hậu Thiên – phần năng lượng cơ thể tạo ra mỗi ngày thông qua ăn uống, hấp thu, chuyển hóa.

Mà Tỳ Vị chính là nơi sản sinh ra Khí Hậu Thiên. Nói cách khác, dưỡng Tỳ Vị chính là nuôi dưỡng sinh mệnh mỗi ngày. Người xưa có câu: “Dưỡng sinh phải dưỡng Tỳ – dưỡng Tỳ tức là dưỡng mạng.”

“Tỳ là nguồn gốc của sinh hóa, Vị là biển của thủy cốc. Hai tạng này hòa thuận thì trăm mạch an, nghịch thì trăm bệnh sinh.” – Trích Nội Kinh

Tỳ Vị yếu – không chỉ là rối loạn tiêu hóa

Rất nhiều người nghĩ Tỳ Vị yếu chỉ biểu hiện qua đầy bụng, ăn không tiêu. Thật ra, đó mới là phần nổi. Khi Tỳ Vị suy yếu, hàng loạt vấn đề khác sẽ kéo theo:

• Người mệt mỏi, ăn không ngon, gầy sút, da dẻ kém sắc.
• Tay chân lạnh, dễ bị cảm lạnh, chóng mặt, hoa mắt.
• Bụng chướng, đầy hơi, đi phân nát hoặc táo bón thất thường.
• Ngủ không sâu, dễ mơ, hồi hộp, tim đập nhanh khi mệt.
• Ở người lớn tuổi, sức hồi phục kém, ăn mãi không hấp thu được.

Nói đơn giản, Tỳ Vị yếu là nguồn cơn khiến khí huyết suy, tạng phủ lười hoạt động, cơ thể mất năng lượng sống. Khi đó, dù uống thuốc bổ hay dùng sâm, đông trùng cũng khó phát huy tác dụng – vì “bếp” đã nguội, thì nguyên liệu tốt mấy cũng chẳng nấu thành món ngon được.

Dưỡng Tỳ Vị – nuôi lại sức sống từ bên trong

Y học cổ truyền cho rằng, muốn dưỡng Tỳ Vị, phải kết hợp cả ba yếu tố: ăn uống đúng, dùng thảo dược hợp và điều chỉnh lối sống. Bác sĩ Long chia sẻ một số cách cụ thể, dễ áp dụng hằng ngày:

1. Thực phẩm dưỡng Tỳ Vị nên có mặt trong bữa ăn

• Ngũ cốc ấm bụng, sinh khí: gạo tẻ, gạo lứt, cháo nóng, bột ngũ cốc nguyên cám. Đây là “nguồn khí cốc” giúp nuôi trung tiêu, tạo năng lượng bền vững.
• Nhóm củ vị ngọt tự nhiên: khoai lang, khoai từ, củ sen, bí đỏ, cà rốt. Các loại củ này giúp kiện Tỳ, sinh tân dịch, bổ máu và làm da hồng hào.
• Thực phẩm dễ tiêu, ấm bụng: súp gà, cháo cá, canh xương hầm cùng táo đỏ, gừng, hành.

2. Thảo dược dưỡng Tỳ Vị theo Y học cổ truyền

Một số vị thuốc quen thuộc, an toàn, được các danh y xưa dùng để kiện Tỳ, ích khí:

• Đẳng sâm: bổ khí nhẹ nhàng, không gây nóng, phù hợp cho người yếu mệt, ăn uống kém.
• Bạch truật: kiện Tỳ, táo thấp, giúp giảm đầy bụng, rối loạn tiêu hóa.
• Cam thảo và táo đỏ: điều hòa vị thuốc, tăng khả năng hấp thu, giúp cơ thể dễ chịu, an thần nhẹ.

Tuy nhiên, bác sĩ Long lưu ý: “Không nên tự ý dùng thảo dược kéo dài hoặc pha trộn nhiều vị khi chưa có hướng dẫn. Cơ thể mỗi người khác nhau, thuốc tốt mà dùng sai vẫn phản tác dụng.”

5 nguyên tắc dưỡng Tỳ Vị trong lối sống hằng ngày

Bác sĩ Long luôn nhấn mạnh rằng, muốn Tỳ Vị khỏe không chỉ dựa vào ăn uống, mà cần một lối sống thuận tự nhiên, điều độ và ấm áp.

1. Ăn chín, uống ấm: Đồ sống, lạnh là “kẻ thù” của Tỳ. Uống nước ấm, ăn thức ăn nấu kỹ giúp Vị khí hoạt động thuận lợi.
2. Ăn vừa đủ: No khoảng 70–80% là tốt nhất. Ăn quá no khiến Tỳ Vị mệt, lâu ngày dễ sinh thấp, béo bụng, mệt mỏi.
3. Giữ ấm vùng bụng: Đặc biệt vào ban đêm hoặc khi trời lạnh, nên mặc áo kín bụng, quấn khăn mỏng giữ khí ấm trung tiêu.
4. Xoa bụng mỗi tối: Dùng lòng bàn tay xoay quanh rốn theo chiều kim đồng hồ 5–10 phút, giúp tiêu hóa, giảm đầy hơi, dưỡng khí huyết.
5. Thở sâu, dưỡng khí: Mỗi ngày dành 10 phút tập thở chậm, sâu hoặc thiền nhẹ nhàng để Tỳ khí lưu thông, đầu óc minh mẫn.

Vai trò của Tỳ Vị đối với sức khỏe toàn thân

Tỳ Vị không chỉ là “bộ phận tiêu hóa”, mà còn là trung tâm điều phối năng lượng sống. Khi Tỳ khỏe, khí huyết dồi dào, da dẻ hồng hào, tinh thần sảng khoái. Khi Tỳ suy, cơ thể uể oải, da sạm, dễ bệnh, thậm chí dễ rối loạn nội tiết.

Y học cổ truyền coi Tỳ là mẹ của Phế – tức là Tỳ sinh ra khí để nuôi Phế (phổi). Tỳ khỏe thì hơi thở sâu, miễn dịch tốt. Ngược lại, Tỳ yếu thì dễ ho, viêm họng, viêm phế quản. Vì vậy, muốn nâng sức đề kháng, đừng chỉ bổ phổi mà quên dưỡng Tỳ.

Dưỡng Tỳ Vị – chính là dưỡng mạng sống

Người xưa nói: “Thượng công trị vị bệnh” – bậc thầy là người chữa bệnh khi bệnh chưa phát. Dưỡng Tỳ Vị chính là cách dưỡng sinh sớm nhất và bền vững nhất. Mỗi bữa ăn, mỗi giấc ngủ, mỗi hơi thở đúng cách – đều là liều thuốc quý cho Tỳ Vị.

“Cơ thể khỏe mạnh không nằm ở việc ăn nhiều, mà ở chỗ hấp thu được bao nhiêu.” – Bác sĩ Long

Vì vậy, đừng đợi đến khi mệt mỏi, ăn không tiêu, da sạm hay mất ngủ mới lo “kiện Tỳ”. Hãy chăm Tỳ Vị mỗi ngày bằng thói quen lành mạnh, ăn uống điều độ, sống chậm và lắng nghe cơ thể mình.

Bác sĩ Long tin rằng: khi Tỳ Vị được dưỡng tốt, khí huyết đầy, tâm trí ổn định – thì sức khỏe, sắc đẹp và tuổi thọ đều sẽ tự nhiên mà đến.

Chăm Tỳ Vị mỗi ngày, cũng chính là gieo hạt sống khỏe cho mai sau.